Bijzondere situaties

In deze bijzondere situaties vind je extra informatie, aansluitend op de checklists. De administratie en regelgeving rond zwangerschap, ouderschap, adoptie, enzovoort kan ingewikkeld zijn.

Wat als er zich specifieke situaties voordoen (bijvoorbeeld een tweeling verwachten of het adopteren van een gehandicapt kind), of alles niet loopt zoals gepland (bijvoorbeeld de werkneemster heeft een miskraam, of de moeder overlijdt bij de geboorte)? Ook dan moet je hier als werkgever op kunnen inspelen, en vaak zelfs nog rekening houden met ‘uitzonderingen’ op de reeds beschreven regelgeving en administratie.

Zijn er zaken waar jij als werkgever mee te maken kreeg maar die hier niet beschreven staan? Laat het ons weten en we zoeken het voor je uit, op gelijkheid.manvrouw@igvm.belgie.be.

 

Wat als de werkneemster of werknemer een twee- of meerling verwacht?

De data voor administratie en verlof, bij de zwangerschap, zullen dan wijzigen.

  • (Ten laatste) 9 (i.p.v. 7) weken vóór de vermoedelijke bevallingsdatum bezorgt de werkneemster je een geneeskundig getuigschrift waaruit deze datum blijkt. Dit getuigschrift stuurt zij ook naar haar ziekenfonds, waarop een inlichtingenformulier door jou online moet ingevuld worden. Op basis van dit formulier berekent het ziekenfonds de uitkering voor de zwangere werkneemster. Inderdaad, een zwangere werkneemster kost de onderneming niets tijdens haar zwangerschapsverlof, het ziekenfonds betaalt haar een uitkering.
  • Vanaf 8 (i.p.v. 6) weken vóór de vermoedelijke bevallingsdatum kan de werkneemster prenataal verlof opnemen. De 7 eerste weken hiervan zijn facultatief en kunnen overgedragen worden naar de periode ná de bevalling (postnataal verlof).
  • 8 (i.p.v. 7) kalenderdagen vóór de vermoedelijke bevallingsdatum, de zwangere werkneemster moet thuisblijven.
  • Bevalt de werkneemster voor de vermoedelijke bevallingsdatum, dan gaan de dagen die ze niet opnam van de week verplicht prenatale rust, verloren. Als ze later bevalt, wordt het postnataal verlof verlengd, en gaat dit af van de 8 weken voorzien voor prenatale rust (indien deze nog niet werden opgenomen).
  • Tijdens de eerste 9 weken na de bevalling mag de werkneemster mag niet werken en is ze in verplichte moederschapsrust of postnataal verlof.

Dit kan aangevuld worden met 7 (i.p.v. 5) weken, indien deze niet werden opgenomen vóór de bevalling.

Voor de vader of meeouder verandert er niets bij een meerling.

  • Als vader of meeouder heeft de werknemer/werkneemster recht op 15 dagen geboorteverlof, waarvan de eerste 3 door jou als werkgever worden betaald en de resterende 12 door het ziekenfonds van de werknemer/werkneemster. Deze dagen kunnen in één keer of gespreid opgenomen worden in de 4 maanden na de geboorte.

 

TIP: Dit terwijl een meerling toch ook voor de vader of meeouder een grote verandering teweegbrengt. Je kan er als werkgever dus voor kiezen om het geboorteverlof uit te breiden, op kosten van de onderneming.

Voor adoptie- of pleegouders wordt ook het adoptie- of pleegouderverlof verlengd.

  • Als er gelijktijdig meerdere minderjarige kinderen worden geadopteerd of in het pleeggezin worden opgenomen, wordt het adoptie- of pleegouderverlof verlengd met 2 weken.

 

Wat als het kind ziek wordt na de bevalling?

Als het kind ziek is na de bevalling en onafgebroken in het ziekenhuis blijft, wordt het postnatale verlof van de werkneemster verlengd met het aantal dagen dat het kind in het ziekenhuis verbleef (uitgezonderd de eerste 7 dagen sinds de geboorte).

Bijvoorbeeld als het kind ziek is en pas 14 dagen na de bevalling het ziekenhuis mag verlaten, zal het postnatale verlof van de werkneemster niet 9 maar 10 weken zijn.   

Als het kind ziek wordt kort na de bevalling en opgenomen wordt in het ziekenhuis, maar ondertussen reeds thuis is geweest, telt deze regeling niet en wordt het postnatale verlof niet verlengd.

TIP: Als werkgever kan je bekijken of het postnatale verlof van de moeder verlengd kan worden (betaald door jou als werkgever). Een pasgeboren baby die opnieuw in het ziekenhuis moet opgenomen worden is geen rustige aanpassing aan het nieuwe leven, en iets waar wel degelijk extra tijd voor vrijgemaakt kan worden.

 

Wat als de werkneemster een miskraam heeft?

Als de werkneemster het kind verliest na de 180e dag van de zwangerschap heeft zij recht op de volledige 15 (maximaal 19) weken moederschapsrust.

Dit recht heeft de werkneemster niet als ze het kind verliest voor de 180e dag van de zwangerschap, behalve als een arts vaststelt dat het toch om een geboorte ging.

Voor de verdere administratieve zaken en verplichtingen kan je checklist 3 blijven volgen.

Besteed in dit geval extra aandacht aan de terugkeer van de werkneemster naar het werk. Betrek bijvoorbeeld de (interne) preventieadviseur, een psycholoog of een andere professionele hulpverlener. Zij kunnen je extra informatie verschaffen en helpen om correct te communiceren met de werkneemster en haar collega’s.

 

Wat als het kind van de werkneemster of werknemer een fysieke of mentale handicap of aandoening heeft?

Dit heeft een invloed op het ouderschapsverlof en adoptie- en pleegouderverlof.

Om in aanmerking te komen voor aanpassingen aan verloven voor het hebben van een kind met een fysieke of mentale handicap of aandoening, moet het kind (volgens de wet van 14 december 2018 houdende diverse arbeidsbepalingen) volgende handicap of aandoening hebben:

  • door een lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid van ten minste 66 %, of
  • door een aandoening die tot gevolg heeft dat ten minste 4 punten toegekend worden in pijler 1 van de medisch-sociale schaal, of
  • door een aandoening die tot gevolg heeft dat tenminste 9 punten toegekend worden in de drie pijlers samen van de medisch-sociale schaal.

In dit geval wordt het recht om ouderschapsverlof op te nemen verlengd tot het kind de leeftijd van 21 jaar heeft bereikt (i.p.v. 12 jaar bij andere kinderen).

Het adoptie- of pleegouderverlof verdubbelt tot 12 weken bij adoptie of opname van een kind met een fysieke of mentale handicap of aandoening.

 

Wat als de moeder in het ziekenhuis wordt opgenomen of overlijdt bij de geboorte?

Een trieste gebeurtenis maar mogelijks wel iets waar je als werkgever moet op voorbereid zijn. Daarom geven we ook hierover wat extra informatie.

Als de moeder in het ziekenhuis wordt opgenomen of overlijdt, kan de meeouder (vader of de gehuwde of de samenwonende (wettelijk, of gedurende drie jaar op permanente en affectieve wijze) partner van de moeder) een (deel van) de moederschapsrust omzetten in geboorteverlof. In dit geval treedt de meeouder in de plaats van de moeder en gelden de bestaande verloven en bescherming tegen ontslag zoals beschreven in checklist 3.

Bij overlijden van de moeder neemt de meeouder de resterende termijn van de moederschapsrust op als geboorteverlof.

  • De meeouder moet jou, als werkgever, hiervan binnen zeven dagen volgend op het overlijden op de hoogte brengen via een getuigschrift dat hij/zij krijgt van zijn/haar ziekenfonds. Deze schriftelijke kennisgeving moet de begindatum en vermoedelijke duur bevatten van het verlof.

Bij opname van de moeder in het ziekenhuis neemt de meeouder een deel van de moederschapsrust op als geboorteverlof. Hier gelden enkele voorwaarden:

  • Het geboorteverlof treedt pas in werking vanaf de 8e dag na de geboorte van het kind.
  • Het kind heeft het ziekenhuis verlaten.
  • De opname van de moeder duurt langer dan 7 dagen.

Het overnemen van de moederschapsrust als geboorteverlof door de meeouder eindigt wanneer de moeder het ziekenhuis verlaat, of wanneer de termijn van de moederschapsrust is opgebruikt.

  • De meeouder dient jou, als werkgever, hiervan binnen zeven dagen volgend op de ziekenhuisopname van de moeder op de hoogte brengen via een getuigschrift dat hij/zij krijgt van zijn/haar ziekenfonds. Deze schriftelijke kennisgeving moet de begindatum en vermoedelijke duur bevatten van het verlof.

TIP: De meeouder krijgt voor dit omgezet geboorteverlof een uitkering van het ziekenfonds, dit is echter minder dan het volledige loon. Net wanneer het gezin dit geld extra nodig kan hebben, een nieuw gezinslid, ziekenhuiskosten van de moeder of kosten voor een begrafenis. Bekijk hoe je als werkgever voor een deel van dit geboorteverlof financieel kan helpen en een loontoeslag kan geven.

Besteed in dit geval extra aandacht aan de terugkeer van de werkneemster/werknemer naar het werk. Betrek bijvoorbeeld de (interne) preventieadviseur, een psycholoog of een andere professionele hulpverlener. Zij kunnen je extra informatie verschaffen en helpen om correct te communiceren met de werkneemster en haar collega’s.

 

Wat is pleegzorgverlof? Is er een verschil met pleegouderverlof?

Pleegzorgverlof kan enkel opgenomen worden bij tijdelijke pleegzorg. Pleegouderverlof is bij langdurige pleegzorg van minstens 6 maanden (zie hiervoor bij checklist 6).

Ieder pleeggezin, zowel bij tijdelijke als langdurige pleegzorg, heeft recht op 6 dagen pleegzorgverlof per jaar. Dit verlof kan enkel opgenomen worden voor activiteiten die rechtstreeks te maken hebben met het engagement als pleeggezin. Indien het pleeggezin bestaat uit 2 pleegouders, moet dit verlof (6 dagen) verdeeld worden onder hen twee.

TIP: Het staat je als werkgever vrij om dit pleegzorgverlof uit te breiden, op kosten van de onderneming.

Voor meer informatie hierover kan je terecht op de website van de FOD WASO.

 

Wanneer wordt het adoptie- of pleegouderverlof uitgebreid met enkele dagen of weken?

Als adoptie- of pleegouder heeft de werkneemster/werknemer recht op maximum 6 weken, basisperiode, adoptie- of pleegouderverlof. Elke ouder, binnen het koppel dat een kind adopteert of opneemt in het pleeggezin, heeft recht op deze 6 weken. Deze 6 weken moeten niet volledig opgenomen worden, maar wel ononderbroken en in een minimum en veelvoud van 1 week.

Vanaf 1 januari 2021 is deze termijn met 1 week verhoogd, te verdelen onder beide adoptie- of pleegouders. Vanaf 1 januari 2023, 2025 en 2027 zal hier telkens nog 1 week aan worden toegevoegd.

Deze 6 weken kunnen uitgebreid worden met een aantal dagen of weken in bepaalde gevallen:

  • Als de werkneemster/werknemer alleen adopteert: verlenging met 1 week;
  • Als de werkneemster/werknemer samen met iemand anders (2 adoptieouders) adopteert: verlenging met 1 week, voor slechts 1 ouder;
  • Als het kind dat geadopteerd wordt of wordt opgenomen in het pleeggezin een fysieke of mentale handicap of aandoening heeft, wordt het verlof verdubbeld tot 12 weken.

 

Heeft een meeouder ook recht op adoptieverlof?

Als de meeouder een adoptieprocedure heeft opgestart, kan je als meeouder adoptieverlof opnemen. Een adoptieprocedure is enkel mogelijk als de persoon niet de wettelijke ouder is van het adoptiekind, en dus niet vermeld wordt op het geboorteattest.

Meer uitleg over adoptieverlof vind je in checklist 6.

Opgelet, de termijn van het adoptieverlof zal verminderd worden met:

  • 1 week als er reeds één tot vijf dagen geboorteverlof werden opgenomen;
  • 2 weken als er reeds meer dan vijf dagen geboorteverlof werden opgenomen.